Saturday, February 18, 2012

කවුද පිස්සා?

වෛද්‍ය පීඨය කියන්නේ බොහොම දරුණු විදියට අධ්‍යාපනය ගැන වෙහෙසෙන තැනක්. ඒ නිසාම ශිෂ්‍ය-ශිෂ්‍යාවන්ගෙන් සමහර දෙනෙක් මේ මානසික ආතතය දරා ගන්න බැරි වෙලා මානසික රෝගීන් බවට පත් වෙනවා. මෙයින් බහුතර දෙනෙක් සුවය ලැබුවත්, හොඳ කරන්න බැරි ගානටම ලෙඩ වෙන කිහිප දෙනෙකුත් ඉන්නවා. මාරේ අයියත් අන්න ඒ විදිය කෙනෙක්. අවුරුදු ගාණක් භින්නෝන්මාදයෙන් (schizophrenia) පෙලෙන මාරේ අයියා දර්ශීය මානසික රෝගියෙක්.

වෛද්‍යවරු විදියට කිසිම රෝගියෙක් පිස්සෙක් කියල අපි හඳුන්වන්නේ නෑ. ඒත් ඉතින් සමහර වෙලාවට වචනෙ යොදන්න වෙනවනේ. බ්ලොම් නේවාසිකාගාරේදී මාරෙට කිව්වේ පිස්සු මාරේ කියලයි. මාරේ පිස්සා වුණාට අමු වලත්තයා. මොකුත් කර ගන්න බැරිතරම් දුප්පත් පවුලකින් ආවට මූ අතේ තියෙන සත පහ වියදම් කලෙත් ගණිකාවො පස්සේ යන්න. භින්නෝන්මාදයට දෙන බෙහෙත් වලින් ලිංගික බෙලහීනතාවය ඇති වෙන එක ප්‍රකට කාරණයක්. ලිංගික බෙලහීනතාව ආවම අර කලින් කී වැඩේ බැරි නිසා මාරේ කලේ බෙහෙත් නොබී ඉන්න එක. එතකොට ඉතින් ලෙඩේට වෙන දේ ගැන කියන්න ඕනේ නෑ නෙ? අනික මේ රෝගීන්ට විවිධ දේවල් මැවිල පේනවා සහ දැනෙනවා. ඒකට හැලුසිනේශන් (hallucination) කියල කියනවා. "අඩෝ උඹ ඊයේ මගේ පුක මිරිකුවේ ඇයි?" ඔන්න මාරේ ගේ දර්ශීය
hallucination එකක්.

භින්නෝන්මාදය තියෙන ලෙඩෙක්ට තමන් ලෙඩෙක් කියල දැනෙන්නේ නෑ. තමුන් කරන දේ බරපතල කම දන්නෙනෙත් නෑ (අපි ඒකට ඉ
න්සයිට් (insight) කියල කියනවා). ඒ නිසා මේ වගේ රෝගියෙක් ගෙන් වෙන අනතුරක් වුණත් ඉවසා ඉන්න වෛද්‍ය ශිෂ්‍යයන් පුරුදු වෙලා හිටියා. පිස්සු තද වෙන කාලෙට මාරේටත් මෙහෙම වෙන්න පුළුවන් වුණත් බඩා හිතන හැටියට තමන්ට ඉන්සයිට් නැති බවට පෙන්නමින් මාරේ කලේ තනිකරම මවා පෑමක්. මාරේ පඩිපෙළ බහිද්දී සාමාන්‍යයෙන් කොල්ලෝ අයින් වෙලා ඉඩ දෙනව. නැත්නම් මාරේ හැංගිලා ඉඳල ගහනව. හැබැයි ගහන්නේ ඇඟෙන් පොඩි කොල්ලන්ට විතරයි. මාරෙට කුණුහරුප දෙකක් කියල බැනපු බඩා එක්ක මාරේ පැටලෙන්න ආවේ නැත්තේ පැටලුණොත් අම්බානකට කන්න වෙන බව දන්න නිසාත්, නේවාසිකාගාර කමිටුවේ බඩාට තිබුණු බලවත් තනතුර නිසාත්.

පස්සේ කාලෙක මාරයා හරියට දරුණු වුණා. බඩාගේ ජ්‍යේෂ්ට කණ්ඩායමේ ශිෂ්‍යයෙක්ගේ ඔළුවට පොල්ලකින් ගහලා තිබුණෙත් ඔය කාලෙමයි. බ්ලොම් වාසීන් ඒ දවස් වල මාරේ ගැන හිටියේ මර බයෙන්. කොහොම හරි මාරේ කොටලා කොටලා කෙහෙල් ගහට කෙටුවේ අන්තිමේදී. හොරා වැඩිය උස මහත නැති කණාටු කොල්ලෙක්. මාරේ දවස්ක් හොරාට තඩි බෑවේ රෑ චමරියට යද්දී. හොරාගේ ඔළුවට පොලු පාරක් දුන්නත් ඒක වැදුණේ උරෙස්සට. පැන්න ගමන් මාරයාගෙන් පොල්ල උදුර ගනිපු හොරා, මාරයාට තඩි බාගෙන ගියේ නවත්තන්නේ නැතුව. තවත් හිටියොත් කිසිදා නොකෑ කෑමක් කන්න වෙන බව දැන ගන්න තරම් ඉන්සයිට් තිබුණු මාරේ බ්ලොම් එකෙන් එළියට පැනලා පාර දිගේ දුවන්න ගත්තා. හොරා ඒත් අත ඇරියෙ නෑ. පොල්ලෙන් තඩි බබා මාරේව බොරැල්ල හන්දිය වෙනකම්ම හොරා එළවගෙන ගියා.

මේක බලා හිටපු සුදු පුතා බඩා ගෙන අහනවා, "මචන් බඩා, දැන් කවුද බන් ඔතන පිස්සා?"

Friday, February 10, 2012

කිරියා


වෛද්‍ය විද්‍යාලෙන් පිට වෙලා හා හා පුරා කියලා සීමාවාසික පුහුණුවට බඩා ගියේ කොළඹ කිට්ටුව තිබුණු රෝහලකට. අපේ කණ්ඩායමේ ම හිටපු තවත් වෛද්‍යවරයෙක් ඇවිත් හිටියා. මුගේ නම කිරියා. කිරියා හොඳ කලා රසාස්වාදයක් තියෙන, උයන්න උපන් හපන් කම් දක්වපු චරිතයක්. ඒ වගෙම ආතල් දෙන්නත් කියාපු පොර. මඳ පමණට දාගත්තම, රමණීය විදියට ආතල් දීම කිරියාගේ පුරුද්දක්. කිරියාගේ විශ්ව විද්‍යාල කාලේ මිත්‍රයා "ගෙම්බා". මුන් දෙන්නගේ කාමරේ "කිරියා සහ ගෙම්බා" කියලත් ගහල තිබුනලු!

සීමාවාසික පුහුණුව කියන්නේ දවස පුරාම වැඩ තියෙන රස්සාවක්. මේ නිසා දවල් කෑම ගත්තෙත් වාට්ටුවේදීමයි. අපිට බත් අම්මා කෙනෙක් ඒ දවස් වල කෑම සපයීම කලා. කෑම වල තත්වය ගැන කිව්වොත්, බත් අම්මගෙ අම්මව නිතරම මතක් වෙනවා.

ටික දවසක් යද්දී බඩයි, නාරමායි (මගේ රූම් මේටා) දැකපු දෙයක් තමයි අපේ බත් එකට වඩා කිරියගෙ බත් එක වෙනස් කියල. ඒකෙ තව පොඩි පාර්සලයකුත් තියෙනව. මේ මොකද්ද කියල බලනකම් අපිට ඉවසුමක් නෑ. කොහොමෙන් කොහොමෙන් හරි කිරියා රෝගියෙක්ව මහ රෝහලට මාරු කරන්න යද්දී, අපි ප්‍රශ්නෙට උත්තර හොයා ගත්තා.

හොඳට ඔතලා, පාර්සල් කරලා ගෙනත් දෙන්නේ තඩි බුලත් විටක්! පහු දවස්ක අපි කාමරේට යද්දී මෙන්න මූ සරමක් කැහැපට ගහගෙන ජනේලේ අයිනට වෙලා හරකා තණකොල හපනවා වගේ බුලත් හපනවා.

Wednesday, February 8, 2012

සුචරිතවාදී මහැදුරු

වෛද්‍ය විද්‍යාලය කියන්නේ අනික් පීඨ වලට වඩා තරමක් අමුතු තැනක්. මෙතන දී අතිශය බුද්ධිමතුන් (nerds) දකින්නට පුළුවන් වෙන තැනක්. නමුත් මේ නර්ඩ්ස්ලා අතර හොඳට බොන, කන, ජීවිතේ විඳින කොටසකුත් හිටියා. වෛද්‍ය පීඨයේ පිරිමි නේවාසිකාගාරය හඳුන්වන්නේ බ්ලොම්ෆොන්ටේන් කියල. එහෙම නගරයක් දකුණු අප්‍රිකාවේ තියෙන බවත්, ඒකේ ක්‍රිකට් ක්‍රීඩාංගනයක් තියෙන බවත් බඩා දන්නවා. ඒ වුණාට මොන එහෙකට ඒ නේවාසිකාගාරෙට ඒ නම දැම්මද කියල බඩා දන්නේ නෑ. මේ කතාව සිද්ධ වුණේ බඩා පළමු වසරේ ඉන්දැද්දී.

ඉස්සර දවස් වල ටැබූ කියල බ්ලොග් කාරයෙක් හිටියා ඔය අයට මතක ඇති. ටැබූ එක ලිපියක් "වෛද්‍යවරුන් සිය සරසවි ජීවිත තුල ලිංගික අත්දැකීම් ලබන්නේ සුළු වශයෙනි" කියල කියපු දේකට මම උපහාසෙන් හිනා වුණා මතක ඇති. ඔන්න ඒ උපහාසයට හේතු වුණේ මේ කතාවේ කියන්න යන කාරණා. බ්ලොම්ෆොන්ටේන් නේවාසිකාගාරය තියෙන්නේ කේරි විදුහල කිට්ටුවෙන්. කේරි විදුහලට ළමයින් ඇරලන්න එන්න මව්වරුන් සමහර විට වෛද්‍ය ශිෂ්‍යයන් එක්ක මිත්‍ර වෙනවා. මේ මිත්‍ර කම බොහෝ දුරට කෙළවර වෙන්නේ බ්ලොම්ෆොන්ටේන් එකේ කාමරයකට දෙදෙනාම යන එකෙන්. සමහරවිට ගණිකාවන් හෝ වෙනත් කාන්තාවන් ද මේ විදියට අරන් ගිය අවස්ථා නැතුවා නෙවෙයි.

හැබැයි මේ නිදහසට තිත තිබ්බේ එක්තරා සුප්‍රසිද්ධ මහාචාර්යතුමෙක්. එතුමා 1990 ගනන් වල මුල රූපවාහිනියේ ජනප්‍රිය චරිතයක්. අතිශය සුචරිතවාදී හින්ද ද එහෙම නැත්නම් කොල්ලන් ගන්න ආතල් එකට ඉරිසියාවේද කොහෙ ද අපේ මහචාර්යතුමා මේ වැඩේට විරුද්ධ වුණා. විරුද්ධ වුණා විතරක් නෙවෙයි, නේවාසිකාගායටේ උප ශාලාධිපති එක්ක කාමරෙන් කාමරේ බල බල "රවුන්ඩ්" එකක් හිටන් යන්න අමතක කලේ නෑ.

ඒත් වෛද්‍ය ශිෂ්‍යයෝ කියන්නෙත් ලේසි පාසු බඩු නෙවෙයි. මහාචාර්යතුමා ගේට්ටුවෙන් ඇතුලු වෙනකොටම ඔත්තු බලන්න එකෙක් තියල තියනවා. ඔත්තුකාරයා කරන්නේ මහාචාර්ය තුමා ඇතුල් වෙච්ච ගමන්ම ශාලා තුනටම ඇහෙන්න මහ හයියෙන් "කාක්, කාක්" ගාන එක. එතකොට කට්ටිය අදාල කාන්තාවන්ව හොරෙන්ම ශාලාවේ පසු පස දොරෙන් පිට කරල දානවා. 

ඔන්න අපේ ජ්‍යෙෂ්ඨ මිත්‍රයකුත් මේ විදියට කාන්තාවක් එක්ක කාමරේක් වැඩ. හදිස්සියෙම "කාක්" නාදය ඇහුණත් උපරිම අවස්ථාවේ හිටපු අපේ මිත්‍රයා නවත්තන්නේම නැතුව වඩේ කරගෙන ගිහින්. වැඩේ නවත්තන කොට මහාචාර්යතුමා ශාලාවට ඇතුල් වෙලත් ඉවරයි. දැන් කෙල්ලව පන්නන එක බොරු. කරන්න දෙයක් නතුව හිටපු අපේ මිත්‍රයට පහළ වුණේ ගණ දෙවි නුවන. මේ කාමරේ අයිති කාටද කියල කවුරුහරි ඇහුවොත් මේ නම කියන්න කියල, අපේ මිත්‍රයා කාන්තාවට මහාචාර්යතුමාගේ මුල් නම කියාපි. එහෙම කියල ජනේලෙකින් සර්කස් පාරක් දාලා අනික් කාමරේට මාරු වෙච්ච අපේ මිත්‍රයා (මේ හතර වෙනි තට්ටුවේ!) එහා කාමරේ දොර ඇරගෙන මීයා වගේ බලා ඉන්නවා. මහාචාර්යතුමා ශාලාධිපති එක්ක ඇවිත් අපේ මිත්‍රයගේ කාමරේ දොරට ගහනවා. මහාචාර්යතුමා හිතපු විදියටම කාමරේ හිටියේ කාන්තාවක්. "මේ කාමරේ කාගෙ ද?" කියල අහපු මහාචාර්යතුමාට අහන්න ලැබුනේ කමුන්ගෙම නම! ඒත් වෙන කවුරුවත් ඒකෙ ඉන්නව ද බලන්න මහාචාර්යතුමා ඇතුලට ගිය ගමන් එක පාරටම අල්ලපු කාමරෙන් එළියට පැන්න අපේ මිත්‍රයා කලේ අතේ තිබුණු එහා කාමරේ ඉබ්බා දාලා අර කාමරේ දොර වහන එක. දැන් මහාචාර්යතුමා අර කාන්තාව එක්ක කාමරේ ඇතුලේ! "මෙන්න ප්‍රොෆෙසර් . . . . ගෑණියෙක් එක්ක කාමරේක ඉන්නවෝ" කියල ශාලාව දෙවනත් වෙන්න අපේ මිත්‍රයා කෑ ගහන්න ගත්තේ ඊට පස්සේ. මුළු බ්ලොම් එකේම කොල්ලෝ ශාලාවට පිරෙනකල්ම අපේ මිත්‍රය කෑගැහුවලු!

ඊට පස්සේ නම් මහාචාර්යතුමා රවුන්ඩ් කරන්න එහෙ ආවේ නම් නෑ!

Thursday, February 2, 2012

නීතිඥ මහත්තයගෙ බල්ලා

බඩා ගේ හාමිනේ ගේ අම්මා, (නැන්දම්මා) පදිංචි වෙලා හිටියේ මහරගම පැත්තේ ගේක. ගෙයි උඩ තට්ටුව කුළියට අරගෙන තමයි එයා හිටියේ. මේ උඩ තට්ටුවේ ඉඳන් එහා පැත්ත බැලුවම පේන්නේ හොඳ සරු සාරෙට හදපු ලොකු ගෙයක්. පදිංචි වෙලා හිටියේ නීතිඥ මහත්තයෙක් වගේ තමයි බඩාට මතක. මේ ගෙදර හිටියා පත දඩෝරි බල්ලෙක්. නම රෝයි. ඇල්සේෂන් සහ මැස්ටිෆ් කියන බල්ලන්ගේ දෙමුහුමක් වෙන්න ඇති කියලා බඩා හිතිවේ මේකා වහු පැටියෙක් විතර විසාල නිසා. නීතිඥ මහත්තයගේ නෝනා එහෙම මේ බල්ලට කතා කරන්නේ ඉංග්‍රීසියෙන්! Roy come, Roy sit, Roy go to the cage වගේ විධාන ඔක්කොම බල්ලට දෙන්නේ ඉංග්‍රීසියෙන්. ඌත් සුද්දගේ බල්ලෙක්ද නිසාද මන්දා ඌටත් මේව හොඳට තේරෙනවා.

ඔන්න දවසක් නීතිඥ මහත්තයගේ අක්කා මේ ගෙදර ආවා. කාලෙකින් ආපු අක්කට සලකනවා වෙනුවට අපේ නීතිඥ නෝන මහත්තුරු ඩබල අක්කව ගෙදර දාල කොහෙද ගිහින්. අපි අර කලින් කියපු රෝයි නම් දඩෝරියා නීතිඥ මහත්තයාගේ වත්තේ තාප්පේ උඩින් පැනලා, අපේ නැනදම්මගේ වත්තට ඇවිත්, පාර දිගේ දුවනවා. ඊට පස්සේ අපට පේනවා නයිටියක් ඇඳගෙන ඊට උඩින් හවුස් කෝට් එකක් දාගත්තු නීතිඥ මහත්තයාගේ අක්කා පස්සෙන් දුවගෙන එනවා. "මෙහෙ වර කාලකණිනි වල් බල්ල. මෙහෙ වර කූඩුවට, මම තොගේ මාළු කෑල්ලක් කන්ව, හපෝයි මේ වනචරය" ඔන්න නීතිඥ මහත්තයගේ අක්කගේ වචන සැට් එක. මේ වචන උපන්තේකට අහල නැති දඩෝරියා හොල්මන්ද පොල් කොළ වෙලා තවත් වටේ දුවනවා.

කොහොම කොහොම හරි බල්ලව අල්ල ගත්තු අපේ කතා නායිකාව ඊලඟට බල්ලට දම්වැටෙන් තඩි බබා අරගෙන එනව පේනව. "අපොයි තෝ වගේ පාහරයෙක්, තෝ මාව පාර පුරා ඩිවෙව්ව නේද, අවලම් බල්ලා" ඔන්න ඒ පාර වචන සැට් එක. ආයෙත් පාරක් බල්ලගෙ මූණ හොල්මන්ද පොල් කොළ!