Sunday, July 29, 2012

මරාගෙන කාපන්!


අපේ ජ්‍යේෂ්ට කණ්ඩායමේ හිටි සසා තුන්වෙනි වසරේ ඉදල ම පුද්ගලික "වෛද්‍ය" සේවයේ  (locum) නියුතු වෙච්ච කෙනෙක්. මේ විදියට පුද්ගලික වෛද්‍ය සේවයේ වැඩ කරන වෙලාවට සසා අපි කොතරම් කතා කලත්. දුරකථනය ගන්නේ නෑ. ගන්නේ අදාල පුද්ගලික වෛද්‍ය මධ්‍යස්ථානය අයිති වෛද්‍යතුමා කතා කළොත් විතරයි. මේ දුරකථනය නිසා සසා ගේ හොඳ හොඳ වැඩ එළි වෙලා තියෙනවා. සසා කොහොමත් රස සාගරයක්. 

ඔන්න ඔය විදියට සසා දවසේ වැඩි වෙලාවක් සම්බන්ධ කර ගන්න බැරි එක අපිට ලොකු ප්‍රශ්නයක් වුණා. දවසට පැය හත අටක් සසා පොල් කඩනවා වෙන්න නම් බැහැ. (පුද්ගලික සේවයේ යෙදෙනවාට කියන්නේ පොල් කඩනවා කියල!). වෙන මොනවා හරි ජල්තරයකට සසා අර අඳින බව අපිට හොඳින්ම තේරුණා. ඒත් කොහොමද, මේකව අල්ල ගන්නම බෑනේ! අපිට මේකට ස්වර්ණමය අවස්ථාවක් උදා වුණා. 

සසාට අදාල මුදල් වගයක් දෙන්න බ්ලොම් නේවාසිකාගාරයට පැමිණි අර වෛද්‍යවරයා තමන්ගේ අත් බණුව (hand phone) දමා ගොස් තිබුණා. අපිට කතා කරපු අදාල වෛද්‍යතුමා තමන් දවස් දෙකකින් එන නිසා අත් බණුව කොටියා (අර මූදු හත්ත සම්බන්ධ කොටියා, චීටා නෙවෙයි!) භාරයේ තබා ගන්න යයි කියලා තිබුණා. (මේ දවස් වල කොටියත් පොල් කඩමින් හිටියේ). හදිස්සියෙම සසා කරන්නේ මොනවද කියල බලන්න හිතුණු අපි, සසාට අර වෛද්‍යතුමගේ අත් බණුවෙන් ඇමතුමක් ගත්තා. "ඇයි . . . අයියා . . . ?" සසා හති දම දමා කතා කරනවා. ඒ එක්කම කාන්තා කට හඬක් ඇහෙනවා "අනේ කොල්ලොහ්! . . . මාව මරාගෙන කාපන්!" කියල. කට්ටියට වැඩේ මීටර්! බඩ අල්ලන් හිනා, බිම පෙරළෙමින් සිනා! සසා පහුවෙනිදා බ්ලොම් එකට එනකොට සසාගේ කාමරේ දොරේ මේ සින්දුව ලියලා තියෙනවා.

"තොටිල්ලෙ කොටු වැටෙන් එහා
තව තව කොටු ගොඩක් ඇතේ
තොටිලි කොටුව පනින සසා
ඒ හැම කොටු පණිනු ඇතේ"

Wednesday, July 25, 2012

Landminner


වෛද්‍ය පීඨයේ අවසන් වසරේ දී අපට සායනික ක්‍රියාකාරකම් උපරිමව තියෙන අවුරුද්දක්. මේ අවුරුද්ද ඇතුලත මහාචාර්ය ඒකක පහක (ශල්‍ය, කායික වෛද්‍ය, ළමා රෝග, ප්‍රසව හා නාරි වේද සහ මානසික රෝග) ඉගෙන ගන්න සිද්ධ වෙනවා. මේ කාලය ඇතුලත අදාල ශිෂ්‍යයාට භාර වෙන රෝගීන් සියල්ලක්ගේම තොරතුරු එක් රැස් කරලා තියා ගන්න ඕන. මේක සෑහෙන්න අමාරු වැඩක් කියල ආයෙමත් අමුතුවෙන් කියන්න ඕනේ නැහැනෙ. ඉතින් ගොඩ දෙනෙක් කලේ "ෂේප් න්‍යායෙන්" මේ වැඩේ කරන එක. හැබැයි අහු වුණොත් නම් ඉතින් ජල බැණුම් තමයි. 

අපේ කණ්ඩායමේ කලා කාමී කොල්ලෙක් හිටියා. පිරිත් මණ්ඩප ගනන්න, වෙසක් කූඩු හදන්න, කැටයම් කපන්න වගේ දේවල් වලට මේකා හරිම සූරයා. ඒ වගේම තමයි දෙකක් දාගත්තම නියමෙට ආතල් සැපයීමත් සිද්ධ කරනවා. මේ සිද්ධිය වුනේ ළමා රෝග වාට්ටූ පැත්තේ. බඩා අර මුලින් කිවු විදියට රෝගීන් ගේ තොරතුරු තියාගෙන ඉන්න කියන්නේ හදිස්සියෙන්ම විශේෂඥ වෛද්‍යවරයෙක් විසින් සායනික පන්තියක් (clinical class / ward class) පවත්වන්න ඒක පහසුවක් නිසා. එක දවසක් ළමා රෝග වාටුවේ මහචාර්යතුමෙක් අපේ කලාකාමියාට කතා කරලා රෝගියෙක් පෙන්නලා, හෙට මේ රෝගියා සායනික පන්තියකට ගන්න නිසා, විස්තර හොයාගෙන ලෑස්ති වෙලා ඉන්න කියලා දන්වලා තියෙනවා. වෙනදට හරියටම එකොලහ මාර වෙද්දී පණින මිනිහා හවස් වෙනක්ම්ම මෙන්න වාට්ටුවේ! රතු ඉර ගහන්න කලින් දුවන් එනවා වගේ හරියටම උදේ අටට එන මිනිහා මෙන්න උදේ හතට වාට්ටුවේ! 

ඊළඟට එළඹුනේ සායනික පන්තිය. කලාකාමියගේ රෝගී විස්තරය (history) නියමයි. කොටින්ම මහාචාර්ය තුමාට පවා පුදුමයි. රෝගී විස්තරය ඉදිරිපත් කරන කොට රෝගියාගේ සමාජ තත්වය ගැනත් සඳහනක් කරනවා. Social history කියන්නේ ඒකට. සමාජ තත්වය කියද්දී මෙන්න කලාකාමියා ගොත ගහනවා. "His father is a . . . a . .  Landminner!" කියල කියාපි. කට්ටියටම බඩ අල්ලන් හිනා වුණාට වෙන්නේ මොකද කියන එක ගැන හරි තේරුමක් නැහැ. වුණේ මොකද්ද කියල හරියට තේරුණේ සූර පප්පට විතරයි, මොකද කලාකාමියාගේ පොත කෙලින්ම පෙණුනු නිසා. "Father - මැණික් පතල් හාරනවා" කියල ඒකේ ලියල තිබුණා!

Tuesday, July 24, 2012

මූදු හත්ත

බඩා ගේ උසස් පෙළ කාලයේ ඉඳලා මිත්‍රයෙක් තමයි ජොරා කියන්නේ. ජොරා ඉගෙන ගත්තේ බඩා ඉගෙන ගත්තු පාසලේ නොවුනට, අමතර පංති වලට ගියේ එකටමයි. කොහොම කොහොම හරි දෙන්නම වෛද්‍ය විද්‍යාලයටත් තේරුණා. ජොරා වැඩිය උස නැති, පැහැපත් හැඩ කොල්ලෙක්. ඒ වගේම තමයි පෙනුම ගැනත් බොහොම උනන්දුයි. ජොරාගේ කාමර සගයා වුණේ කොටියා. කොටියත් හැඩ කොල්ලෙක්, ඒත් කොටියගෙ තිබුණේ වෙනම ආතල්. ගාණට මූණ හෝදලා (ෆේස් වොෂ් එහෙම දාලා) පොන්ටින් කට් තියලා රැවුල කපලා, කලිසම් කමිස වල ක්‍රීස් එක ඇද නැතුව හිටින්න තිය අඳින පළඳින කෙනෙක් ජොරා කියන්නෙ.

කොහොමෙන් කොහොමෙන් හරි, කවුරුහරි කෙනෙක් ජොරාට මූදු හත්තක් ගෙනත් දීලා තියෙනවා. මූදු හත්ත වතුරේ දාලා තියලා ඒ වතුර බිව්වම පැහැපත් වෙනවා කියලයි කියල තියෙන්නේ. ඔන්න ජොරාත් හත්ත වතුරේ දාලා වතුර බොනවා. පළවෙනි දෙවෙනි දවස් වල කිසි අවුලක් නොවුනත්, තුන් වෙනි දවස වෙනකොට මූදු හත්ත කුණු වෙලා ගඳ ගහන්න අරගෙන. කොටියට හුස්ම ගන්නත් අමාරුයිලු. ඒත් ජොරා නෙවෙයි මේක විසි කරන්නේ. කොහොම හරි ටික දවසකින් අපට පේනවා ජොරා කුණුහරුපෙන් බැණ බැණ මූදු හත්ත වීසි කරනවා. ඇහුවම ඇයි කියල උත්තර දෙන්නේ නෑ. ආයෙත් සැරෙන් ඇහුවම කියන්නේ රස අන්තිමයි කියල. ඇත්ත සිද්ධිය දැනගත්තේ ටික දවසකට පස්සේ. ගඳ උහුලගන්න බැරිවෙච්ච කොටියා හෙමින්ම මූදු හත්ත තියෙන භාජනේට කොටි දිය පුරවලා!

Friday, July 20, 2012

හරක් දැක්කිල්ල

බොහෝ වැඩ, රෝගීන් ගේ කටයුතු සහ අධ්‍යයන කටයුතු කරන්න තිබුණු නිසාවෙන් බඩාට අළුත් කතා ලිවිල්ල ටිකකට මග හරුණා. ඒ ගැන බඩා මුලින්ම සහෘද පිරිසෙන් සමාව භජනය කර සිටිනවා.
බඩා වෛද්‍ය විද්‍යාලයේ ඉගෙන ගන්න කාලයේ නාරි සහ ප්‍රසව විද්‍යාව උගන්නන්න මහාචාර්යතුමෙක් හිටියා. උස, මහත, කළු, වලහෙක් වගේ මයිල් තියෙන, දරදඬු පෙනුමක් තමයි මේ මහැදුරුතුමාට තිබුණේ. ඒ වුණත්, ඉතාම කාරුණික, රෝගී සේවයට ලැදි, අති දක්ෂ ප්‍රසව හා නාරි වේදී වෛද්‍යතුමෙක් එතුමා තුල සිටියා. ඒ වගේම මෙතුමාගේ හැම වැඩක්ම ඉතාමත් වේගවත්. සොයිසා රෝහලේ පළමු තට්ටුවේ ඉඳන් දෙවනි තට්ටුවට විදුලි සෝපානය එන ටිකට මෙතුමා පඩි පෙළ නැගලා වාට්ටුවටත් එනවා! ඒ වගේම තමයි සැත්කම් කරන වේගය. අනික් වෛද්‍යවරු විහිළුවට වගේ කියන්නේ ලෙඩාට රිදෙන්නව තරම් ත් වෙලාවක් යන්නේ නෑ කියල. ඒ වගේම තමයි, ප්‍රශ්න අහන වේගයත්. ඒ  ප්‍රශ්න අහන වේගෙට උත්තර දෙන්න මෙලෝ මිනිහෙකුට බෑ. කොටින්ම ළමයා හදන එක ඇරෙන්න අනික් ඔක්කොටම මෙතුමාට තියෙන්නේ පුදුම හදිස්සියක් කියලයි හැම දෙනාම කිව්වේ.

වැඩට දක්ෂයා වගේම තමයි මෙතුමා කියුම් මරුවා. ඕනම වෛද්‍ය ශිෂ්‍යයෙක් එන්නේ මොකාටද කියලා මොහොතින් තේරෙන අතරම, අපි අවුරුදු ගාණක් තිස්සේ දැනගත්තු යහළුවන්ගේ චරිත ලක්ෂණ මෙතුමා ඇසිල්ලකින් හොයා ගෙන ඒ ගැන කියුම් කියනවා. දැන් නයි ඇරිල්ල පැත්තකින් තියලා කතාව කියන්නම්. කතාවක් කිව්වට කතාවක්ම නෙවෙයි කියුම් එකතුවක්.

ප්‍රසවවේදයේ දී ගර්භයක් පරීක්ෂා කරලා කළලයේ බර අනුමාන කරන්න අපිට උගන්වනවා. ඔය විදියට සති 28 ක කළලයක බර අනුමාන කරන්න බඩාට භාර වුණා.

"කිලෝ 1.9යි" බඩා කිව්වා (ඒක ඒ කාලෙට ගොඩක් වැඩි ගාණක්, අනික උත්තරේ දුන්නේ කඩ්ඩෙන්). බඩා දිහා කින්ඩියට බලාපු මහාචාර්යතුමා "තමුසේ හිතන්නේ මේකේ ඉන්නේ තමුසේ වගේ අලි පැටියෙක් කියලද?" අර බඩ දරු අම්මටත් බඩ අල්ලන් හිනා. ආ කියන්න බරි වුණා, බඩා ඒ කාලේ කිලෝ 104ක් බරයි!

අපේ කණ්ඩායමේ හිටපු හා හෝවක් නැති එකෙක් සමයි විකී. දවසක විකීට ප්‍රශ්නයක් යොමු වුණා. නිකනුත් කතා නොකරන විකී ඉතින් ගොත ගහනවා, මේක දකින මහදුරුතුමා කට හදලා කියනවා "තමුසෙලගෙන් උත්තරයක් ගන්න එක හරක් දක්කනව වගේ වැඩක්නෙ. අර බෝන් ලීය උඩ ඉඳන් "චක්, චක්" කිය කිය බිජ්ජට තට්ටු කරනවා වගේ දක්ක
න්න එපායැ" එහෙම කියන ගමන් කකුලෙන් හරකාගේ අර අහවල් අවයවට තට්ටු කරන හැටිත් මෙතුමා ලස්සනට පෙන්නනව. අපේ බඩවල් නෑ එව්ව දැකල. අපේ විතර නම් කමක් නෑ, අර බඩ දරු අම්මලටත් එහෙමයි.

තවත් දවසක අපේ හංස කොළුවට රෝගී විස්තරයක් (history) ඉදිරිපත් කරන්න සිද්ද වුණා. රෝගී කාන්තාවට යෝනි ස්‍රාවයක් තියෙන බව හංස කොළුවා කිව්වේ හර බර කරල බැරෑරුම් විදියට. ඔළුව කස කස හිටපු මහාචාර්ය තුමා "Is it offensive?"(ඒක ගඳ ගහන එකක්ද?), "Is it itchy?" (ඒක කසන එකක්ද?) කියල ඇහුවා. හංස කොලුවගේ උත්තරේ නෑ කියන එක. "ලියුකෝරියා නේ ඕයි" (leukorrheaයනු සාමාන්‍ය තත්වයක්). "තමුසේ හොඳයි ගෑණු බය කරන්න. පාස් අවුට් උණාම ක්ලිනික් එකක් දා ගන්නව "කන්සල්ටන්ට් ඩි සුදයාම" කියල". හංස කොලුවා හොල්මන්ද පොල් කොල!

අපේ කණ්ඩායමේ නොවුණත් තවත් කොළුවෙක් හිටියා ඩැනා කියල. ඩැනා ගෙන් අහපු ප්‍රශ්නෙකට උත්තර දෙන්න බැරි වුණාම කෝපාවිෂ්ට වෙච්ච මහැදුරුතුමා බණිනනවා "තමුසෙට වැඩ බැරි පාඩම් කරන්නෙ නැති නිසා. අර බ්ලොම් එකේ හතරවෙනි තට්ටුවට වෙලා, පාරේ යන ගෑණුන්ගේ පු
වල් බල බලා, "හොහ්! හොහ්!" ගගා ඉන්නව ඇරෙන්න තමුසෙට වෙන වැඩක් නෑනේ. දැන්වත් හැදෙන්න බලනවා!"

මහාචාර්යතුමා ඩැනාගේ කාමරේ හැංගිලා හිටියද කියලත් සැක හිතෙනවා!

මෙතුමාගේ කතා බොහොමයි. තවත් කියුම් ටිකකටත් ඉඩ තියා ගන්න එපායැ!